Αρθρίτιδα Γόνατος

Η αρθρίτιδα του γόνατος είναι η άσηπτη φλεγμονή και προοδευτική καταστροφή του χόνδρου της άρθρωσης του γόνατος. Ο χόνδρος είναι η ολισθηρή επίστρωση στα άκρα των οστών που χρησιμεύει ως μαξιλάρι και επιτρέπει στο γόνατο να λυγίσει και να τεντώσει ομαλά. Ο χόνδρος του γόνατος καλύπτει το κάτω άκρο του μηριαίου οστού, το πάνω μέρος της κνήμης και το πίσω μέρος της επιγονατίδας. Όταν ο χόνδρος φθείρεται, ο χώρος μεταξύ των οστών στενεύει. Στην προχωρημένη αρθρίτιδα, μπορεί τα οστά να τρίβονται μεταξύ τους και να δημιουργηθούν οστεόφυτα (εξογκώματα στο οστό).

Η βλάβη στον χόνδρο της άρθρωσης με την πάροδο του χρόνου μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ή επιδείνωση παραμορφώσεων του γόνατος, όπως είναι το ραιβό και το βλαισό γόνατο, ανάλογα με το πιο διαμέρισμα του γόνατος (έσω ή έξω αντίστοιχα) έχει φθαρεί περισσότερο.

Η απώλεια χόνδρου μπορεί να συμβεί μεταξύ του μηρού και της κνήμης στο έσω διαμέρισμα (εσωτερική πλευρά), στο έξω διαμέρισμα (εξωτερική πλευρά) και κάτω από την επιγονατίδα.

Η λέπτυνση του χόνδρου κάτω από την επιγονατίδα και στην αντίστοιχη επιφάνεια του μηριαίου ονομάζεται επιγονατιδομηριαία αρθρίτιδα.

Μερικοί ασθενείς έχουν απώλεια χόνδρου σε μία (μονοδιαμερισματική αρθρίτιδα), δύο (αρθρίτιδα δύο διαμερισμάτων) ή όλες αυτές τις περιοχές. Όταν επηρεάζονται και οι τρεις περιοχές, αυτό ονομάζεται αρθρίτιδα όλων των διαμερισμάτων (τριδιαμερισματική – tricompartmental).

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη αρθρίτιδας, αλλά αυτά που είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν σε ένα γόνατο είναι η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η μετατραυματική αρθρίτιδα.

Οστεοαρθρίτιδα Γόνατος

Η οστεοαρθρίτιδα είναι επίσης γνωστή και ως εκφυλιστική ασθένεια των αρθρώσεων. Είναι η πιο κοινή μορφή αρθρίτιδας του γόνατος και μπορεί να επηρεάσει και άλλες αρθρώσεις. Συχνά σχετίζεται με φθορά που σχετίζεται με τη γήρανση και εξελίσσεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Η διάσπαση και καταστροφή του χόνδρου οδηγεί σε πόνο και φλεγμονή της άρθρωσης.

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Γόνατος

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μια αυτοάνοση νόσος κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε υγιή ιστό σε αρκετές αρθρώσεις του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του γόνατος. Προκαλεί φλεγμονή του αρθρικού υμένα, της κάψας που περιβάλλει την άρθρωση του γόνατος, ενώ τα φλεγμονώδη κύτταρα απελευθερώνουν ουσίες που διασπούν τον χόνδρο του γόνατος με την πάροδο του χρόνου. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει άτομα οποιασδήποτε ηλικίας.

Μετατραυματική Αρθρίτιδα Γόνατος

Ένα ιστορικό τραυματισμού ή κατάγματος στο γόνατο μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη αρθρίτιδας καθώς οι αρθρικές επιφάνειες μπορεί να χάσουν την επαλληλία τους. Επιπλέον οι τραυματισμοί στους συνδέσμους του γόνατος καθιστούν την άρθρωση λιγότερο σταθερή με την πάροδο του χρόνου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση και καταστροφή του χόνδρου.

Η αρθρίτιδα του γόνατος μπορεί να κάνει τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής πολύ δύσκολες, όπως το περπάτημα και το ανέβασμα και κατέβασμα σκαλοπατιών. Τα σημάδια της αρθρίτιδας στο γόνατο μπορεί να περιλαμβάνουν:

•  Πόνος στο γόνατο που μπορεί να επιδεινωθεί από ορισμένες κινήσεις και ασκήσεις, συμπεριλαμβανομένου του παρατεταμένου περπατήματος ή της ορθοστασίας. Σε τελικά στάδια αρθρίτιδας εμφανίζεται και νυκτερινός πόνος (πόνος ηρεμίας).
• Δυσκαμψία της άρθρωσης του γόνατος, που δυσκολεύει την κάμψη και την έκταση του γόνατος. Σε τελικά στάδια αρθρίτιδας εμφανίζεται και μόνιμη σύγκαμψη (μόνιμη αδυναμία πλήρους κάμψης ή έκτασης του γόνατος).
• Το μπλοκάρισμα και το κλείδωμα του γόνατος, το οποίο συμβαίνει όταν ο κατεστραμμένος και τραχύς χόνδρος δυσχεραίνει την ομαλή κίνηση.
• Κριγμός: ο χαρακτηριστικός ήχος τριξίματος, τσακίσματος, κρότου ή θραύσης που προκαλείται κατά τη μετακίνηση μιας κατεστραμμένης άρθρωσης.
• Θερμότητα και οίδημα στην άρθρωση του γόνατος: Η άρθρωση του γόνατος μπορεί να φλεγμαίνει και η θερμότητα όπως και το οίδημα (πρήξιμο) γύρω από την άρθρωση είναι ένα σημάδι αυτής της φλεγμονής με παραγωγή αντιδραστικού υγρού (ύδραρθρο).
• Αδυναμία στο γόνατο, η οποία είναι συχνά αποτέλεσμα μειωμένης δραστηριότητας και επακόλουθης ατροφίας (μείωση της μάζας) των τετρακέφαλων μυών ή των οπίσθιων μηριαίων μυών. Η αρθρίτιδα του γόνατος μπορεί να μειώσει την κίνηση του πάσχοντα, γεγονός που καθιστά την άρθρωση ακόμη πιο αδύναμη και επιδεινώνει τα συμπτώματα.

• Ηλικία. Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική κατάσταση «φθοράς». Όσο μεγαλύτερος είστε, τόσο πιο πιθανό είναι να έχετε φθαρμένο χόνδρο στην άρθρωση του γόνατος.
• Κληρονομικότητα. Ελαφρά ελαττώματα της άρθρωσης ή ελαστικές αρθρώσεις (χαλαρότητα) και γενετικά ελαττώματα μπορεί να συμβάλλουν στην οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο.
• Υπερβολικό βάρος. Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία ασκεί επιπλέον πίεση στα γόνατα με την πάροδο του χρόνου.
• Τραυματισμός. Ένας σοβαρός τραυματισμός ή ένας επαναλαμβανόμενος τραυματισμός στο γόνατο μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας μερικά χρόνια αργότερα.
• Υπέρχρηση. Εργασίες και αθλήματα που απαιτούν σωματικές επαναλαμβανόμενες κινήσεις που ασκούν πίεση στο γόνατο μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας.
• Γένος. Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν οστεοαρθρίτιδα σε σχέση με τους άνδρες.
• Αυτοάνοσα αίτια – νοσήματα. Ενώ η αιτία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας παραμένει άγνωστη, τα αίτια των αυτοάνοσων νοσημάτων εξακολουθούν να αποτελούν πεδίο ενεργούς έρευνας.
• Αναπτυξιακές ανωμαλίες. Παραμορφώσεις όπως τα βλαισά και ραιβά γόνατα ασκούν μεγαλύτερη πίεση από το κανονικό σε ορισμένα μέρη της άρθρωσης του γόνατος και μπορεί να φθείρουν τους χόνδρους σε αυτές τις περιοχές.
• Άλλες παθολογικές καταστάσεις υγείας. Τα άτομα με διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη, αιμοχρωμάτωση (υψηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα) και ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα.

Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει μερικές από τις ακόλουθες διαγνωστικές εξετάσεις και διαδικασίες για να καθορίσει εάν έχετε αρθρίτιδα γόνατος και τι είδους:

• Ιατρικό ιστορικό και φυσική εξέταση
• Εξετάσεις αίματος για γενετικούς δείκτες ή αντισώματα κατά της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας
• Ακτινογραφίες για τον προσδιορισμό της απώλειας χόνδρου στο γόνατο
• Παρακέντηση άρθρωσης: αναρρόφηση και εξέταση του αρθρικού υγρού από την άρθρωση του γόνατος

Ο χόνδρος δεν φαίνεται στην ακτινογραφία, αλλά η στένωση του διαστήματος της άρθρωσης μεταξύ των οστών υποδηλώνει την απώλεια του χόνδρου. Οι ακτινογραφίες δείχνουν επίσης οστεόφυτα και κύστεις, που μπορεί να προκληθούν από την οστεοαρθρίτιδα. Άλλες εξετάσεις όπως μαγνητική τομογραφία ή αξονική τομογραφία σπάνια χρειάζονται για τη διάγνωση της αρθρίτιδας.

O σχεδιασμός της θεραπείας ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο και το στάδιο της αρθρίτιδας, την ηλικία σας, τη σοβαρότητα του πόνου και άλλους παράγοντες. Η απώλεια χόνδρου δεν μπορεί να αναστραφεί, αλλά υπάρχουν τρόποι να μειώσετε τον πόνο και να αποτρέψετε περαιτέρω βλάβες.

Συντηρητικές θεραπείες

Οι μη χειρουργικές θεραπείες της αρθρίτιδας του γόνατος περιλαμβάνουν:

• Τροποποιήσεις της δραστηριότητας που μπορεί να εμποδίσουν τον πόνο και τη φλεγμονή των αρθρώσεων να ξεσπάσουν. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αποφυγή άσκησης υψηλής καταπόνησης, όπως το τρέξιμο και τα άλματα. Η ενασχόληση με ασκήσεις χαμηλής έντασης και η επιδίωξη της παραμονής σε σωματική δραστηριότητα είναι το κλειδί για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
• Φυσικοθεραπεία για βελτίωση της μυϊκής δύναμης και του εύρους κίνησης.
• Απώλεια βάρους (αν υπάρχει) για μείωση της πίεσης που ασκείται στην άρθρωση.
• Κηδεμόνες για μεγαλύτερη σταθερότητα στην άρθρωση.
• Φάρμακα και ενέσεις, όπως ενέσεις υαλουρονικού οξέος και PRP, για τον έλεγχο του πόνου και της φλεγμονής αλλά και την προώθηση της επούλωσης.
• Βοηθήματα βάδισης όπως μπαστούνι ή περιπατητές που παρέχουν υποστήριξη.

Η εξέλιξη της αρθρίτιδας του γόνατος και η αποτελεσματικότητα των μη χειρουργικών θεραπειών ποικίλλει. Ο γιατρός σας θα συνεργαστεί μαζί σας για να αναπτύξει ένα εξατομικευμένο σχέδιο που μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό μη χειρουργικών θεραπειών.

Χειρουργικές θεραπείες

Εάν οι μη χειρουργικές θεραπείες δεν παρέχουν επαρκή ανακούφιση από τον πόνο και δεν βελτιώνουν την κινητικότητα, μπορεί να έφτασε η στιγμή να συζητήσετε τις χειρουργικές επιλογές με το γιατρό σας, όπως:

• Τοπική θερμική νευροτομή με ραδιοσυχνότητες (RF ablation) η οποία αποτρέπει τα σήματα πόνου να φτάσουν στον εγκέφαλο.
• Ολική αντικατάσταση του γόνατος (ολική αρθροπλαστική) για την αναπλήρωση των οστών στην άρθρωση του γόνατος με τεχνητά εμφυτεύματα για μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και εξουδετέρωση του πόνου.
• Μερική αντικατάσταση του γόνατος (μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική) για την αντιμετώπιση της βλάβης του χόνδρου σε ένα μικρό μέρος του γόνατος.
• Υμενεκτομή για την αφαίρεση της εσωτερικής επένδυσης της άρθρωσης (αρθρικός υμένας) που έχει υποστεί βλάβη στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.